Literatuur

- "Geisha's, geloof en geweren". In: Utrechts Nieuwsblad, 29-11-1999, blz. 3 (Na de Portugezen kwamen op 19-04-1600 ook de Hollanders aan in Japan. Voor de Portugezen had de keizer een eiland laten bouwen in de haven van Nagasaki: Deshima, dat in 1638 klaar was. De Portugezen bleken zich echter niet alleen met de handel bezig te houden, maar ook het Christendom te prediken. Omdat de Nederlanders er geen moeite mee hadden af te zien van geloofszaken, werden de Portugezen in 1639 het land uitgezet. De Nederlanders hadden toen het alleenrecht op de handel. Af en toe mochten ze van het eiland Deshima af om in Edo de keizer respect te betuigen. Het Nederlandse handelsmonopolie duurde tot 1853, toen een Amerikaanse oorlogsvloot een einde maakte aan die hegemonie)